Η απόφαση για ένα ζευγάρι να αποκτήσει παιδί είναι μια από τις πιο όμορφες και χαρούμενες στιγμές στην κοινή τους ζωή. Η επίτευξη όμως της πολυπόθητης εγκυμοσύνης ίσως για κάποια ζευγάρια να απαιτεί λίγη προσπάθεια παραπάνω ή ακόμα και τη συμβουλή κάποιου ειδικού.

Ένα πρώτο βήμα για το ζευγάρι είναι να γνωρίσει κάποια βασικά πράγματα για το αναπαραγωγικό του σύστημα.

Στοιχεία ανατομίας της αναπαραγωγής

Το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας περιλαμβάνει τον κόλπο, τον τράχηλο, τη μήτρα, τις σάλπιγγες και τις ωοθήκες ενώ του άντρα τους όρχεις, την επιδιδυμίδα, τον προστάτη, την ουρήθρα και το πέος.

Στοιχεία φυσιολογίας – Ορμόνες

Βασικό ρόλο στην αναπαραγωγή έχουν οι αδένες που βρίσκονται στο ανθρώπινο σώμα που με τις ορμόνες που εκκρίνουν ρυθμίζουν στις γυναίκες τον κύκλο τους και την ωορρηξία και στους άντρες τη σπερματογένεση.

Στις γυναίκες ο υποθάλαμος εκκρίνει την GnRH που δρα σε έναν άλλο αδένα, την υπόφυση, η οποία με τη σειρά της παράγει τις ορμόνες FSH και LH.

Η FSH διεγείρει τις ωοθήκες για την παραγωγή και την ανάπτυξη των ωοθυλακίων. Στην αρχή ενός φυσικού κύκλου αναπτύσσονται αρκετά ωοθυλάκια κατά τη διάρκειά του όμως μόνο ένα από αυτά θα ξεχωρίσει και θα ωριμάσει ενώ τα υπόλοιπα θα υποστρέψουν. Το ωοθυλάκιο που αναπτύσσεται με τη σειρά του εκκρίνει μια ορμόνη που λέγεται οιστραδιόλη. Η ορμόνη αυτή επιδρά στο ενδομήτριο και αυξάνει το πάχος του. Η αύξηση της οιστραδιόλης επίσης προκαλεί και την έκκριση από την υπόφυση της ορμόνης LH. Η απότομη αύξηση της LH βοηθά ώστε να ωριμάσει το ωάριο που βρίσκεται μέσα στο ωοθυλάκιο και την κατάλληλη στιγμή προκαλεί την “απελευθέρωση’’ του, δηλαδή την ωορρηξία. Η θήκη που μένει από το ωοθυλάκιο που έχει απελευθερώσει το ωάριο ονομάζεται ωχρό σωμάτιο και παράγει με τη σειρά της την προγεστερόνη. Οι δύο αυτές ορμόνες βοηθούν το ενδομήτριο να υποδεχτεί και να εμφυτευθεί το έμβρυο. Όταν δεν έχουμε εγκυμοσύνη τα επίπεδα των ορμονών αυτών σταδιακά πέφτουν και έρχεται η περίοδος.

Στους άντρες, σε αντίθεση με τις γυναίκες που η δημιουργία του ωαρίου είναι αποτέλεσμα της περιοδικής έκκρισης των ορμονών, η σπερματογένεση και η ωρίμανση των σπερματοζωαρίων είναι μια συνεχής διαδικασία.

Η υπόφυση, μεταξύ άλλων ορμονών στον άντρα, εκκρίνει FSH η οποία επιδρά στους όρχεις προάγοντας την σπερματογένεση και την παραγωγή της τεστοστερόνης. Η τεστοστερόνη σε συνδυασμό με την LH βοηθά την ωρίμανση των σπερματοζωαρίων στον όρχι. Η ωρίμανση τους συνεχίζεται στην επιδιδυμίδα όπου περνώντας τον σπερματικό πόρο συγκεντρώνονται στις σπερματοδόχους κύστεις. Κατά την σεξουαλική επαφή με τη στύση και την εκσπερμάτιση τα σπερματοζωάρια πηγαίνουν προς τον προστάτη όπου εμπλουτίζονται με εκκρίματα του προστάτη και των παραουριθρικών αδένων και το σπέρμα αποβάλλεται στο έξω στόμιο της ουρήθρας.

Γονιμοποίηση – Εμφύτευση

Κατά την εκσπερμάτιση εκατομμύρια σπερματοζωάρια απελευθερώνονται στον κόλπο της γυναίκας και από εκεί με τη βοήθεια της τραχηλικής βλέννης (είναι η βλέννα που βλέπουν οι γυναίκες όταν έχουν ωορρηξία και έχει μυξώδη υφή) μπαίνουν από τον τράχηλο στη μήτρα και από εκεί στις σάλπιγγες. Όταν γίνει ωορρηξία οι σάλπιγγες με τη βοήθεια των κροσσών και τις περισταλτικές κινήσεις που κάνουν παίρνουν το ωάριο. Έτσι το ωάριο και τα σπερματοζωάρια θα συναντηθούν στη σάλπιγγα και ένα σπερματοζωάριο από τα εκατομμύρια που θα βγουν κατά την εκσπερμάτιση θα καταφέρει να γονιμοποιήσει το ωάριο.

Αφού λοιπόν γίνει η γονιμοποίηση, το έμβρυο θα ξεκινήσει το ταξίδι του προς την ενδομητρική κοιλότητα με τη βοήθεια των περισταλτικών κινήσεων που κάνουν οι σάλπιγγες. Μετά από 4 – 6 μέρες και αφού το έμβρυο συνεχίζει την κυτταρική του διαίρεση θα εμφυτευθεί στο ενδομήτριο και έτσι θα ξεκινήσει η κύηση.

Όπως αναφέραμε παραπάνω η ωορρηξία στη γυναίκα γίνεται σε μια συγκεκριμένη στιγμή στη διάρκεια του κύκλου της όταν οι ορμόνες βρεθούν στα κατάλληλα επίπεδα για να δώσουν το “σήμα” για την ωορρηξία. Όμως αυτή η στιγμή δεν είναι η ίδια για όλες τις γυναίκες και γι΄αυτό και ποικίλει και ο μηνιαίος κύκλος τους από 23 έως 35 ημέρες ή και περισσότερο. Γενικά λέμε ότι η ωορρηξία γίνεται 14 μέρες πριν από την ημέρα έναρξης της επόμενης περιόδου. Κυρίως όμως συμβουλεύουμε τα ζευγάρια που επιθυμούν τη σύλληψη να έχουν τακτικές επαφές ανά 2-3 ημέρες και κυρίως τις ημέρες κοντά στην πιθανή ωορρηξία.

Και μην ξεχνάτε όπως είπαμε στην αρχή η απόφαση για την απόκτηση ενός παιδιού είναι μια όμορφη στιγμή για το ζευγάρι, γιατί να μην είναι και διασκεδαστική;